Wat is (hoog)begaafdheid?

Anders zijn en anders voelen
Hoogbegaafdheid begint niet op de basisschool en stopt ook niet als je van de basisschool af komt. Hoogbegaafd ben je vanaf je geboorte. Hoogbegaafden zijn anders in hun denken, voelen en gedrag dan de meeste mensen. Ze hebben ongewone verwachtingen en andere manieren van waarnemen en leren. Bij hoogbegaafden speelt dit hun hele leven een rol. Sommigen hebben er last van, anderen weten hun speciale kenmerken succesvol in te zetten.

Niet alleen IQ
Lang werd hoogbegaafdheid min of meer gelijk gesteld met het hebben van een hoge intelligentie. Praktisch voordeel daarvan is dat intelligentie meetbaar is, maar een IQ score is niet betrouwbaar genoeg bevonden om te worden gebruikt als hard ‘bewijs’ voor de aanwezigheid van hoogbegaafdheid. Een IQ is niet uit te drukken in 1 getal en er kan dus feitelijk geen strikte grens getrokken worden bij een IQ score 130.  

Een eenduidige beschrijving van hoogbegaafdheid is nog steeds lastig, er zijn vele definities gegeven en verschillende modellen van hoogbegaafdheid ontwikkeld. Toch herkennen hoogbegaafden elkaar vaak onderling. Hoogbegaafden zelf zien hun ‘anders denken’ als kenmerk van hun hoogbegaafdheid.

Meerdimensionale modellen
Sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw zetten meerdimensionale modellen de toon. Dezen houden rekening met persoonlijkheidskenmerken als motivatie en creativiteit naast intelligentie. Ook kwamen er al snel omgevingsfactoren bij. In het Nederlandse onderwijs worden de meerdimensionale modellen van Renzulli/Mönks en van Gagné of Heller het meest gebruikt.